Lištani se nalaze pod planinom Dinarom, između sela Rujani i Odžak, nadomak više prirodnih prelaza preko Dinare, koji su bili migracioni putevi između Dalmacije i ovog područija. U darovnici bosanskog kralja Stjepana Ostoje iz 1400. godine, selo Lištani se navodi kao Lišćane. Naziv sela vezuje se za hrast lišćar kojim su obrasle pitome padine Dinare, a čiji se list, kojim je tokom jeseni bilo prekriveno celo selo, upotrebljavao kao stočna hrana. Današnji naziv sela sreće se u popisu bosanskih spahija iz 1711. godine, kao zemaet zaima Ahmeta. Godine 1741. u izveštaju biskupa Dragičevića selo je upisano pod imenom Ćukovac (Chiucovaz).

Lištani

Postoje podaci da je selo podignuto na mestu rimskog naselja Peha. U Lištanima postoje ostaci srednjevekovnih nadgrobnih spomenika (stećci na Malom i Velikom hanu), a na Skokovima i građevine iz rimskog i turskog doba. Prema selu Strupniću vide se ostaci rimskog puta, dok se na groblju, na kome se sahranjivalo i pravoslavno i katoličko stanovništvo, nalazi nekoliko stećaka, kojih ima i na Krču.

U Lištanima su 1813. godine živele turske i srpske porodice. Zemlja je pripadala begovskoj porodici Firdus, a drugim familijama je delom darivana kao miraz pri udaji devojaka iz Firdusove familije. Zaseok Brčić bio je odžak sa kulom Muhameda Firdusa. Nekadašnja lištanska kula (turski han), koju je sredinom 19. veka opisao Teodor Šif kada je iz Splita došao u Livanjsko polje sa Firdusom (kasnije je pripadala Jozi Brčiću) potpuno je preuređena. Hrišćanske porodice bile su u kmetovskom položaju prema turskim. Prema dokumentu iz 1813. godine na imanju Izete Firdus, udate u Travnik za Teskeredžića, kmetovi su bile porodice: Kelava, Crnjak, Barun, Cvitić i Tokić. Lukači su bili na zemlji Hromića i Paloša iz Sarajeva; porodice: Kalaica, Gvozden, Brčić, Šuker, Džaja, Žarko i Crnjak radili su na zemlji Firdusovog sina, Ibrahim-bega; Granići su bili kmetovi begova Repovaca iz Tuhobića kod Konjica; a Bakovići hadži Adema Bajagića iz Livna.

Bunar Lištanac

Godine 1768. u Lištanima su živela samo četiri plemena: Jurić, Milunović, Muslim, Piljak. Danas u Lištanima žive samo Hrvati. Porodica Barun (ranije Milunović) u Lištanima živi od 1741. godine, a Brčić i Crnjak od 1813. Veći broj lištanskih porodica doselio se u ovo selo iz Bitelića kod Sinja: Kalaice (ranije Jukići), Kelave, Rimci, Šukeri (ranije Kujundžije), Zelići, Žarke; zatim iz okoline Livna: Gvozdeni (ranije Peše), Lukači (ranije Kurići); iz Aržina u Dalmaciji: Džaje; iz Muca kod Sinja: Granići.

Godine 1856. fratri su u Lištanima kupili tursku kuću na brežuljku Ćukovčić, gde su 1912. godine izgradili katoličku crkvu sv. Josipa.

Lištani su, kao i Rujani, Čaprazlije i deo Odžaka uzdignuti u odnosu na površinu polja i okruženi obradivim njivama i baštama. Selo ima tri javna bunara: Lištanac, Odžinac i Trnovac , dok je jezero, koje je bilo verovatno tektonskog porekla, nestalo usled sleganja terena. Toponimi u ovom selu su: Akarišće, Banovo groblje, Brigove glavice, Brižine, Brkuša, Debelica, Divakinja, Doći, Duvnjakuša, Firdusovke, Hajderbegovac, Harmanišće, Jezero, Kadribegovac, Kamenac, Kamenja, Krčula, Kupalo, Liske, Lištanac, Luka, Lušić, Mali han, Milićuša, Odžinac, Omanuša, Otoke, Podlištane, Ponori, Popržinovac, Prdipolje, Prikače, Rakite, Rakitnica, Razboj, Rivina, Rupe, Šejanuše, Šiliga, Trnovac, Veliki han, Zgon, Zgonovi, Žrvanj.

Tokom Drugog svetskog rata, Ustaše su 1941. godine u Lištanima ubile 56 Srba čija su tela zakopana u masovnoj grobnici u Prologu ili preneta na pravoslavno groblje u Lištanima. Njihova imena možete naći ovde: https://omlivanjska.com/livanjski-srbi/secanje/

Prema popisu iz 1991. godine, u Lištanima je bilo 490 stanovnika, od čega nijedan srpske nacionalnosti, 489 hrvatske nacionalnosti i 1 ostalih nacionalnosti.

Sadašnji stanovnici sela Lištani su samo Hrvati. U Lištanima danas nema srpskih porodica, a o njihovom nekadašnjem prisustvu svedoči groblje.

O Pravoslavnom groblju možete više pročitati ovde: https://omlivanjska.com/2013/10/09/groblje-u-listanima/

RODOVI

Do jula 1941. godine u Lištanima je živela jedna srpska porodica:
CVIJETIĆ – poreklom verovatno iz Stare Srbije, u Lištane doseljeni verovatno oko 1800. godine iz Otišića kod Vrlike u Dalmaciji. Pred Drugi svetski u četiri kuće Cvijetića živelo je ukupno 56 članova. Sem jednog, svi pripadnici ovog roda koji su tada živeli u Lištanima su ubijeni od strane ustaša, 30. jula 1941. godine. Slave Svetog Arhanđela Mihaila.

———————————————–

Izvori: http://www.relax-livno.com i http://www.wikipedia.org